Engels literatuur Renaissance (klas5)

Isis is bezig met 33 t/m 37. De rest staat erop!

16^th century (1485-1603)

De 16^e eeuw was ook een periode van grote bevolkingsgroei wat de ontwikkeling van de economie en cultuur ten goede kwam. Desondanks hadden de lagere klassen het nog steeds zwaar (de voordelen waren alleen merkbaar voor de hogere klassen). Het wereldlijke theater werd belangrijk met als hoogtepunt werken van Shakespeare.

Maar de 16^e eeuw kende ook omwentelingen: Engeland veranderde de officiële religie meermaals en er waren wat akkefietjes omtrent de troon binnen de Tudor-dynastie, die de troon bekleedde. Dit begon met Henry VII in 1485: die was van the House of Lancaster (rode roos) en trouwde met Elizabeth van the House of York (witte roos). Hiermee was de “War of the Roses” over.

Daarna kwam in 1509 zijn zoon aan de macht, Henry VIII. Hij scheidde zich van de kerk van Rome en had 6 vrouwen.

1. Catharine of Aragon, die in eerste instantie getrouwd was met zijn broer Arthur, maar die was op 16-jarige leeftijd al overleden. Dit huwelijk kon alleen plaatsvinden als de Paus het huwelijk tussen Arthur en Catharine ongeldig verklaren (het is incest als je je broers weduwe huwt). Dit gebeurde en Catharine baarde Henry 1 dochter, Mary (maar voor de troonopvolging had hij een zoon nodig).
2. Omdat Catherine hem geen zoon kon baren, wilde Henry VIII Anne Boleyn trouwen, maar de Paus stond dit niet toe en Henry VIII besloot zich af te scheiden van de Kerk van Rome en benoemde zichzelf tot hoofd van de Kerk (1533).
                In de opeenvolgende jaren nam hij alle eigendommen van de kloosters in beslag waardoor de royals erg rijk werden. In ander opzicht was het afscheiden een ramp: het vernielde veel Middeleeuws werk en ipv. dat de meeste burgers katholiek bleven, was de invloed van Luther groot en werd na Henry’s dood het Protestantisme de officiële religie.Anne Boleyn baarde Henry VIII ook een dochter (Queen Elizabeth I), maar geen zoon en liet daarom Anne Boleyn onthoofden op gronde van incest, hekserij, overspel en verraad.
3. Een paar weken later trouwde hij Jane Seymour die de koning wel een zoon baarde, Edward VI, maar ze overleed kort na de bevalling.
4. Voor zijn 4^e huwelijk, had Henry VIII alleen nog maar een portret van Anne of Cleves gezien. Toen hij op de bruiloft zijn bruid voor het eerst zag, viel dat zo tegen dat hij onmiddellijk een scheiding wilde.
5. Catherine Howard werd ook onthoofd wegens overspel.
6. En tot slot trouwde Henry VIII Catherine Parr, wiens 3^e man het was. Na de dood van Henry trouwde ze een 4^e keer (het meeste wat een koningin ooit getrouwd is). Ze nam de zorg van Henry’s 3 kinderen op zich (Mary, Elizabeth en Edward VI)

Na Henry VIII’s dood in 1547 werd hij opgevolgd door zijn 9-jarige zoon Edward VI die na 8 jaar overleed aan tuberculose (in de tussentijd had een Raad van Regenten eigenlijk geregeerd, en met toestemming van Edward was het protestantisme met katholieke trekjes de officiële religie). Als een orthodoxe protestante, had Lady Jane Grey (kleindochter van Henry VII) de voorkeur over Mary I (katholiek) en Elizabeth I (twijfelachtig protestants). Jane Grey was koningin voor 9 dagen waarna Mary I haar liet opsluiten en executeren zodat ze zelf koningin kon zijn. Mary begon de verandering van haar vader ongedaan te maken door de kroonprins van Spanje, Philip, te trouwen. Helaas was de relatie met Rome niet meer te redden. Ze stierf na 5 jaar onder de bijnaam “Bloody Mary” wegens haar bloeddorstige vervolging van protestanten. Mary I was kinderloos, dus werd ze opgevolgd door Elizabeth I.

Zij regeerde 44 jaar en zorgde voor rust in de monarchie. In 1588 tijdens haar regering, versloeg de Engelse vloot de Spaanse vloot Armanda (gestuurd door Philip II, Mary I’s weduwnaar en dus Elizabeth I’s zwager). De overwinning was voor de protestantse Engelsen een teken van God dat protestanten beter waren en zorgde voor nationalisme en patriottisme. Hoewel er veel creatieve figuren rondliepen tijdens haar bewind, was het voor de onderlaag nog steeds zwaar. Verder was de religieuze tolerantie die Elizabeth I invoerde aan het begin niet voor lang, er was een opstand van katholieke nobelen, de koningin werd in de ban gedaan (1570) en tegenstanders werden meedogenloos afgemaakt.

Elizabeth stierf in 1603 als de “Virgin Queen” (ze was nooit getrouwd). Haar opvolger was King James VI, zoon van Queen Mary Stuart of Scots (achterkleindochter van Henry VII). Mary Stuart had tijdens de regering van Elizabeth al geprobeerd de macht over te nemen. Dit mislukte en ze werd opgesloten in Schotland en moest afstand doen van de Schotse kroon. Ze ontsnapte en vluchtte naar Engeland om hulp te vragen bij Elizabeth, die haar opnieuw opsloot en liet executeren in 1587.

Start of the Renaissance & humanism

De Renaissance begon in de 14^e eeuw in Italië in de stadstaten (waar kunst en wetenschap gewaardeerd en aangemoedigd werden) die snel rijk werden door handel. Niet alleen van goederen, maar ook van kennis. En niet alleen de handel, maar ook de val van Constantinopel zorgde voor verspreiden van ideeën, want veel mensen vluchtten uit Constantinopel naar Italië. De werken van Boccaccio, Petrarca en Dante werden bekend aan Geoffrey Chaucer, die ze verspreidde in Engeland. Dat de Renaissance in Engeland later begon, kwam door economische achterstand (die was niet stabiel genoeg om zo een literaire en culturele ontwikkeling te ondergaan tot de regering van Elizabeth I). Verder verspreidden de ideeën niet snel, omdat er weinig contacten tussen de standen waren.

De Renaissance was niet alleen een periode van politiek gedoe, maar ook van wedergeboorte: de kunst, literatuur en filosofie van de Klassieken werd herontdekt. Ipv. het Middeleeuwse theocentrisme, ontstond nu antropocentrisme.

Door de boekdrukkunst (1450) werd kennis verspreiden makkelijker en goedkoper. Het motto vd. humanisten is “terug naar de bron”, ingevoerd door Desiderius Erasmus. In Engeland was Thomas More de 1^e humanist. Hij was zijn tijd vooruit: zijn dochters moesten bijv. hetzelfde leren als zijn zoons. Het humanisme was vooral de Bijbel en originele Klassieke teksten bestuderen, om de kern vd. Westerse cultuur te begrijpen.

Het humanistische wereldbeeld was idealistisch en mens georiënteerd, ze geloofden dat de ideale samenleving bestond, heel anders dan het memento mori (gedenk te sterven, God was het aandachtspunt) van de Middeleeuwen, waarin de kerk bepaalde wat men moest denken. Het humanisme was echter wel christelijk, later wat minder. De Renaissance en het Humanisme zorgden ervoor dat mensen meer gingen ontdekken (werelddelen (Columbus ontdekte Amerika), wetenschap, astrologie (Copernicus ontdekte dat de aarde om de zon draaide, Galilei ontwierp de telescoop)).

In Italië volgden o.a. Da Vinci en Michelangelo de Klassieke regels vd. kunst. Artiesten gingen hun naam onder hun werken zetten. In Engeland was het vooral te zien in de literatuur. O.a. klassiek theater kwam weer in de mode (in de Middeleeuwen was het theater vooral religieus, vaak over het leven van Christus, in de Renaissance klassiek). Inspiratie voor de stukken kwamen niet zozeer vd Klassieken, maar van de Italiaanse schrijvers. Epische gedichten werden in (heldendichten, bijv. “Paradise Lost” van John Milton).

Met deze ontwikkelingen begonnen de mensen aan de kerk te twijfelen. De sfeer werd meer individualistisch, men ging zelf de Bijbel lezen en na Luthers 95 stellingen scheidde een deel zich af van de Roomse kerk (in Engeland was dit niet zozeer religieus, maar politiek). 

Thomas More (1478-1535)

Thomas More was een man van vele tegenstellingen. Hij was de zoon van een vooraanstaande advocaat en ging zelf ook rechten studeren. Eenmaal geslaagd, twijfelde hij tussen een carrière in de kerk en dienen van de koning, maar koos voor de koning en trouwde Jane (oudste dochter van Coltfamilie). Hij raakte bevriend Desiderius Erasmus. Als overtuigd katholiek had More het er moeilijk mee dat Henry VIII wilde scheiden van Catherine of Aragon en de koning ontsloeg hem van zijn plichten, sloot hem op in de Tower of London en liet hem een jaar later executeren.

More begon met zijn werk “Utopia” in 1515, geschreven in latijn en het betekent “niemandsland”. Het gaat over de ideale samenleving op een revolutionaire manier. Omdat het fictie was, was het geen openlijk kritiek tegen de koning. Het boek bestaat uit 2 delen geschreven als dialoog tussen Raphael Hythloday en Thomas More zelf. Het 1^e deel gaat over de tekortkomingen vd maatschappij in het begin vd 16^e eeuw. Het 2^e deel gaat over een ontmoeting met de Portugees Raphael Hythloday (geleerde Grieks, Latijn en Filosofie) die meevoer met de vloot van Amerigo Vespucci die op de laatste queeste terechtkwam op het eiland Utopia, vernoemd naar de koning Utopus.

Op het eiland zijn 54 steden, allemaal met dezelfde taal, wetten, instanties, met minstens 12 mijl landbouwgrond in elke richting (en waar de steden verder van elkaar liggen, meer), de steden breiden hun grond niet uit en de huizen staan op gepaste afstand van elkaar. De boerderijen worden afwisselend 2 jaar bewoond door mensen uit de stad. Elk jaar gaan 20 mensen terug, de andere 20 leren de 20 nieuwe mensen hoe het moet. Elke boerderij heeft naast 2 slaven gebonden aan het land en een meester en meesteres, 40 dienstdoende mensen. Voor elke 30 boerderijen is een opzichter verantwoordelijk.

Ze verbouwen graan voor brood, drinken druiven-, appel- op perensap en mixen het soms met honing of zoethout. Ze produceren meer dan ze nodig hebben, want dat delen ze met de naaste steden. Wat ze zelf niet kunnen maken, krijgen ze ook van hun buren. Er is geen geld, alleen voor evt. huren  van soldaten in tijden van oorlog, maar in de tussentijd zijn zilver en goud minderwaardig aan bijv. ijzer (waarmee je gereedschap kan maken). Om het beeld van goud en zilver laag te houden, worden alledaagse dingen als potten van zilver gemaakt en moesten misdadigers goud dragen.

Sonnets

Een sonnet is een gedicht ontwikkelt in Italië in de vroege Renaissance. Ze gaan vaak over liefde, haat, wanhoop, geloof, politieke overtuiging en natuurlijke schoonheid. De gedichten vertellen geen verhalen, maar gebruiken elegante woorden om gevoelens te verwoorden. Een sonnet heeft 14 regels en is opgedeeld in 2 delen. In de 1^e 8 regels (octaaf) beschrijft het gedicht een gebeurtenis. Dan komt de omslag (volta) en de laatste 6 regels (sextet) leggen de persoonlijke visie en gevoelens vd schrijver uit.

Italiaanse sonnet: 2 kwatrijnen en 2 terzinen  (2x4 en 2x3 regels) met elke regels 10 lettergrepen met cadans = lettergreep heeft om de beurt nadruk. Dit is een jambische pentameter. Dus: abba abba cdc cdc. 

Engelse sonnet: 3 kwatrijnen en een rijmend couplet. Dus: abab cdcd efef gg.

Sir Thomas Wyatt (1503-1542)

In opvolging van zijn vader werd hij ambassadeur van Henry VIII en hij was smoorverliefd op Anne Boleyn, maar dit kon natuurlijk niet omdat het de geliefde van de koning was. Toen Henry erachter kwam, stuurde hij Wyatt naar Italië om de paus te vragen of Henry's 1e huwelijk ongedaan kon worden gemaakt. Eerst werd Wyatt door de paus opgesloten, maar hij ontsnapte. Daarna in 1536, toen Anne al onthoofd was, werd Wyatt door Henry opgesloten in the Tower wegens overspel. In 1540 kwam hij vrij, maar een jaar later werd hij weer opgepakt maar Henry's 5e vrouw, Catherine, stond voor hem in op voorwaarde dat hij zijn relatie met Elizabeth Brooke hervatte. Hij kwam terug als ambassadeur vd koning, maar stierf kort erna door ziekte. Wyatt was de 1e die Petrarca's gedichten vertaalde en zelf ook in die stijl ging schrijven (m.n. over Anne Boleyn)

Sir Philip Sidney (1554-1586)

Sir Philip Sidney kwam uit een invloedrijke familie met een klassieke educatie (dwz. Grand Tour, naar het buitenland en langs klassieke monumenten). De koningin wilde hem niet aannemen, ipv. daarvan moest hij als afgezant op reis. Hij had de neiging om openlijk zijn mening uit te spreken, wat de koningin niet echt aanstond.

Sidney was edelman, soldaat, poëet en beschermheer vd literatuur. Hij moedigde beginnende poëten aan (o.a. Spenser) en wilde eigenlijk naar West-Indië met Sir Francis Drake, maar dat mocht niet vd koningin. Ipv. daarvan moest hij naar NL om tegen de katholieke Spanjaarden te vechten, Hij stierf met 32 aan verwondingen in slag bij Zutphen. Zijn weduwe liet zijn lichaam overkomen naar Engeland, wat uitzonderlijk was in die tijd. Hij is vooral bekend om "Astrophil and Stella". Waarschijnlijk gebaseerd op een jeugdliefde, in vernieuwende stijl. Gepubliceerd na zijn dood, zoals gebruikelijk in die tijd.

Edmund Spenser (1552-1599)

Kwam uit een arm gezin, maar kreeg een schoolbeurs. Tijdens zijn studie vertaalde hij gedichten en schreef antikatholicisme propaganda. Na zijn studie deed hij de administratie van verscheidene religieuze groepen en ging voor de koningin werken. Daarvoor moest hij naar Ierland en hij hoopte door het publiceren van zijn werk dat hij terug naar Engeland mocht, maar dat mocht niet. Hij publiceerde "The Faerie Queene" in 1590 en in 1595 "Amoretti" nav. zijn huwelijk met Elizabeth Boyle.

Christopher Marlowe (1564-1593)

Marlowe heeft hoogstwaarschijnlijk als spion voor Queen Elizabeth gewerkt. Hij is gearresteerd (voor verraad en homoseksualiteit), was atheïst en omgekomen in een bargevecht. Zijn belangrijkste werk is "Doctor Faustus", gebaseerd op het Duitse "Faust".

Faustus is goed in alles. Het stuk begint net nadat hij is bekroond met het doctoraat theologie, maar hij is nog niet tevreden, hij wil buiten de wereldlijke kennis treden, zich verdiepen in magie. Hij verkoopt zijn ziel aan de duivel voor 24 jaar kennis en macht. Gedurende deze tijd is de demon Mephistopheles zijn hulp. Hij gaat in deze tijd de wereld rond voor ijdele pleziertjes en komt regelmatig in contact met zijn geweten (gepersonifieerd door een oude man). Die raad hem aan het goede pad weer op te gaan, maar Mephistopheles haalt hem steeds over dat niet te doen, tot de laatste keer waarin Faustus vraagt om Helena van Troje (Helena van Troje is de dochter van Zeus en Leda, vrouw van Menelaus en "geroofd" door Paris van Troje.) als vrouw als hij de duivel volgt. Hij zou er zelfs zijn verlossing voor geven. Tegen het einde vd 24 jaar vreest Faustus voor de dood. Hij heeft spijt maar het is te laat: hij gaat naar hel.

Het is een donker stuk literatuur, menselijk lijden heeft geen doel. Er zit wel veel ironische humor in.

NB: blank verse is "gedicht" met 10 lettergrepen om de beurt beklemtoond, maar zonder rijm.

William Shakespeare (1564 -1616)
Shakespeare heeft 10 geschiedenisstukken, 10 tragedies, 17 komedies geschreven, maar we weten weinig over hemzelf. Geboren in Stratford-upon-Avon, de zoon van een handschoenenmaker. Op school kwam hij in contact met de Klassieke Literatuur. Op 18-jarige leeftijd trouwde hij 8 jaar oudere vrouw, Anne Hathaway waarmee hij een dochter (Susanna) en een tweeling kreeg (Judith en Hamnet, Hamnet overleed op 11-jarige leeftijd). Een paar jaar na zijn huwelijk ging Shakespeare van Stratford naar London, waar hij eerst acteur en later toneelschrijver werd (hij acteerde ook in zijn eigen stukken). Koning James I werd zijn beschermheer en daarom veranderde hij zijn theaterproductie in The King's men. Hij ging 1613 met pensioen en overleed 1616.

In de vroeg 17e eeuw was theater vermaak, geen kunst, en zeker niet alleen voor elite. Er waren relatief weinig theaters, vaak buiten de stad (niet-religieuze stukken waren in de stad niet toegestaan). De meeste mensen stonden, alleen de elite zat. Er was maar een klein decor met weinig attributen, wel veel nadruk op de kostuums. Vrouwen waren niet op het podium toegestaan. Er was veel interactie met het publiek, omdat het publiek zo dicht bij het toneel stond. Dit is kenmerkend voor Engeland.

Zowel het onderwerp (vaak herkenbaar voor iedereen, als onbereikbare liefde) als de manier van presenteren, maakte dat Shakespeares stukken voor een groot publiek waren. Maar daarnaast had hij veel onlogische plottwists. Hij maakte veel gebruik van stereotypen.
Samen met schijnbaar onbelangrijke verhaallijnen, maakte dit het stuk humoristisch en spannend. Hoewel het vaak plaatsvond in exotische plekken, was het toch herkenbaar voor zijn tijdgenoten.

Nu vindt men Shakespeare vooral diep, het is raar te bedenken dat het voor lagere klassen indertijd vermakelijk was (er zit veel humor in die alleen te begrijpen is voor tijdgenoten), maar het is alsnog razend populair. Er zijn nog veel remakes. De meeste van Shakespeares verhalen zijn geïnspireerd door andere werken uit zijn tijd, geschiedenisstukken en Klassieke Literatuur. Hij vertelde bestaande verhalen in zijn eigen stijl (dat is knap, het werk bleef populair en origineel hoewel het al eens gebruikt was). Zijn gedichten zijn heel anders dan zijn literaire werken.

Shakespeare had "Venus en Adonis" en "De verkrachting van Lucretia" opgedragen aan Henry Wriothesley,graaf van Southampton. Zo hoopte hij dat Henry zijn beschermheer werd, wat hem bescherming, loon en bekendheid opleverde. Shakespeare stond bekend als een elegante en getalenteerde schrijver.

Shakespeare’s sonnets

Naast zijn vele toneelstukken schreef Shakespeare ook langere gedichten en 154 sonnetten (alleen maar Engelse vorm, daarom ook “Shakespearean sonnets” genoemd): 127 in opdracht en 27 meer persoonlijke. Tijd is een veelvoorkomend thema, vaak pessimistisch. Shakespeare’s sonnetten zijn vaak logischer dan die van Spenser en vaak een monoloog. Sonnetten 18 en 130 zijn de bekendste.

Shakespeares comedies

De komedies van Shakespeare zijn een komisch rollenspel: de machtigen zijn machteloos en vice versa. Na dit rollenspel gaat alles weer terug naar normaal. Meestal eindigen ze met een bruiloft, behalve The Taming of the Shrew.

• A Midsummer Night's Dream: Hermia wil met Lysander trouwen, maar haar vader wilt dat ze met Demetrius trouwt. Demetrius hield van Helena (Hermia's vriendin), maar nu niet meer terwijl Helena nog wel van Demetrius houdt. Hermia's vader vraagt koning Theseus (die op het punt staat te trouwen met de koningin vd. Amazones, Hippolyte) of hij Hermia wil dwingen met Demetrius te trouwen en de koning geeft haar de keuze: of ze trouwt met Demetrius, of ze trouwt nooit, of ze trouwt met Lysander maar dan wordt ze geëxecuteerd. Hermia en Lysander besluiten weg te rennen, naar een bos net buiten Athene. Helena weet hiervan en die vertelt het Demetrius, die besluiten achter Hermia en Lysander aan te gaan. Ondertussen zijn de handelaars op weg naar Athene om op de bruiloft van Theseus en Hippolyte het stuk "Pyramus en Thisbe" op te voeren, ze besluiten in datzelfde bos te repeteren. Het bos is van feeënkoning Oberon met zijn vrouw Titania. Ze ruziën omdat ze beide het wisselkind willen hebben (dat feeën van mensen stelen). Als wraak laat Oberon zijn dienaar Puck sap van een magische bloem op de ogen van Titania druppelen, zodat ze verliefd wordt op de 1e die ze ziet.
  Oberon hoort ook Helena en Demetrius praten, en beveelt Puck ook wat op Demetrius' ogen te druppelen. Helaas ziet Puck Lysander aan voor Demetrius, waardoor Lysander verliefd wordt op Helena. Verder geeft Puck één vd. handelaars (Bottom) een ezelhoofd. Toeval wil dat Titania Bottom als eerste ziet en verliefd op hem wordt. Hermia denkt dat Demetrius' Lysander heeft laten verdwijnen. Demetrius gaat slapen en omdat Puck heeft gemerkt dat hij Lysander heeft gedruppeld ipv. Demetrius, probeert hij zijn fout goed te maken en druppelt Demetrius alsnog, maar Demetrius wordt wakker vd ruzie van Helena en Lysander, ziet hen en wordt ook verliefd op Helena! Wanneer Hermia dit merkt denkt ze dat het een misselijke grap is en dat het Helena's idee was. Andersom denkt Helena dat het Hermia's idee was. Mbv Puck raken de 4 elkaar kwijt in het donker.
  
  Terwijl de mensen slapen, geeft Titania in haar verliefde bui het vinden van het wisselkind op, dus Oberon heft de spreuk op. Bottom wordt wakker met het idee dat het een droom was. De volgende ochtend komen Hermia's vader, Theseus en Hippolyte voor de jacht naar het bos. Ze vinden de 4 jongeren en doordat de spreuk is opgeheven onstaan 2 liefdeskoppels: Hermia met Lysander en Helena met Demetrius. Het stuk eindigt met een driedubbele bruiloft (want Theseus en Hippolyte trouwen ook). "Pyramus en Thisbe" wordt opgevoerd. Na de bruiloft dansen alle feeën (incl. Puck, Oberon en Titania) in het paleis.
  Hoewel het stuk zich in de oudheid afspeelt, is de omgeving heel Engels

• The Taming of the Shrew (In Padua, Italië)
  Het is een wereld die erg anders is dan die van A Midsummer Night's Dream. Het bevat vele kenmerken van een comedie: vol visuele humor (vechtsscènes etc) en heeft veel ruige/platte/droge charakters. Het centrale character, Katherina (the shrew) is eerst erg droog en plat, maar wordt vanzelf een vol charakter. Haar ongelukkigheid is erg goed te herkennen en zorgt voor medelijden van het publiek. We zien dat ze meer complex is dan alleen een zuurpruim waarmee we haar leren kennen in de proloog.
  Vaak in romantische comedies gaat het verhaal over liefde en trouwerij, maar dit juist niet. Dit stuk gaat over hoe het is om getrouwd te zijn.
  
  
  Verhaallijn:
  Het gaat over drie verhaallijnen die elkaar kruisen, met als thema metamorfose (verandering van vorm).
  Het verhaal van Christopher Sly is een verhaal in een verhaal. Sly houdt van drinken. Wanneer een edelman zijn jachtpartij voorbij hem komt als hij ligt te slapen willen ze hem een lesje leren. Ze dragen hem naar hun heer's huis, kleden hem in de edelman zijn kleding en leggen hem in de edelman zijn bed. Als Sly wakker wordt, vertellen de mannen hem dat hij zijn geheugen heeft verloren, maar echt een edelman is; de herinneringen van drinken zijn slechts een droom. Ze doen dan een toneelstuk opvoeren (waar hij naar heeft gevraagd) over Katherina en haar zus Bianca.
  
  
  Het verhaal van Katherina en Petruchio, waarin Katherina veranderd van een 'wijf' naar een scherpe, maar gehoorzame echtgenote.
  Het derde verhaal gaat over Katherinas zus Bianca en haar vrijers. Bianca veranderrd het minst van alle hoofdcharakters; het is meer zo dat ze haar 'echte zelf' laat zien als ze getrouwd is.
  Het verhaal in het verhaal begint door het introduceren van de twee zusjes; de ene gehaat bij allen, de ander geliefd. De oudste zus, Katherina, heeft een reputatie als 'Feeks', terwijl de andere zus, Bianca, gezien wordt als voorbeeld voor anderen. Van hun vader wordt verwacht dat hij echtgenotes voor hen vindt en hij staat erop dat de oudste eerst getrouwd moet zijn voordat de jongere dat is. Dit zorgt voor een probleem, aangezien Katherina geen bewonderaars heeft, zoals haar zus wel heeft (Hortensio, Gremio en Lucentio).
  Elk van Bianca's bewonderaars heeft een plan om haar liefde te winnen; Lucentio's plan betrekt het omruilen van rollen met zijn dienaar Tranio. Lucentio zal doen alsof hij een leraar is, Cambio, zodat hij Bianca meer kan zien. Zijn dienaar zal dan, terwijl hij Lucentio is, Bianca's vader ontmoeten.
  Hortensio's plan is ook op een vermomming gebaseerd; hij doet alsof hij een muziek leraar is, Litio, zodat hij Bianca ook lessen kan geven.
  Gremio probeert Bianca's liefde te winnen door haar aan haar vader te werken: maar om met haar vader te onderhandelen, huurt hij een leraar in voor Bianca, wat héél toevallig zijn rivaal Lucentio is.
  Op dit moment komt Petruchio binnen. Hij vertelt zijn vriend Hortensio dat hij aan het zoeken is naar een vrouw. Hortensio zegt dat hij alles wel wilt betalen als hij Katherina zou trouwen, ze is namelijk rijk maar humeurig. Petruchio stemt in.
  Petruchio gaat naar Katherina's vader en vraagt om haar hand, die dat geeft als Petruchio Katherina's hart kan winnen. Petruchio zegt dat dit geen probleem is.
  Hortensio komt dan weer terug en hij bloed; er is namelijk een 'louse' (bloedzuigend insect) op zijn hoofd geplet. Petruchio is erg verbaasd van haar temperament.
  Petruchio en Katherina hebben daarna een gesprek; zij maakt hem belachelijk en hij maakt brutale grappen; ze lijken bij elkaar te passen. Zij slaat hem dan en hij zegt dat als ze dat nog eens doet hij terug zal slaan. Hij gaat echter door met de brutale complimentjes.
  Katherina klaagt dan bij haar vader Bapista over Petruchio. Petruchio zegt dan tegen de vader dat ze in het publiek haar rol ophoudt (humeurig), maar in privè affectie toont en gehoorzaam is. De vader stemt dan toe in huwelijk en ze trouwen de volgende Zondag.
  Bapiste en Bianca's mannen zijn het dan eens dat de rijkste man Bianca mag huwen. Tranio (die doet alsof hij zijn meester Lucentio is) is dan de rijkste en mag Bianca trouwen, als zijn vader er garant voor staat. Dat wordt echter erg moeilijk.
  Bianca heeft lessen van Lucentio en Hortensio (in vermomming), die met haar flirten. Dan doen ze hun vermomming ieder af en wachten elkaar's reactie af.
  
  
  Petruchio komt laat bij het huwelijk aan, waardoor Katherina weer zeurt dat ze niet alleen een idoot moet trouwen, maar ook iemand die niet tot staat is om op tijd te komen. Petruchio is slecht gekleed en doet erg raar; hij is ongemanierd en onrespectvol en neemt haar gelijk mee naar huis na de ceremonie.
  Als ze thuis zijn, Petruchio gaat nog verder door boos te worden op zijn personeel, die zogenaamd het brood hebben verbrand voor zijn vrouw. Katherina wordt erg moe hiervan en wilt eten, maar Petruchio weigert haar dit, evenals schone kleding; dit is zijn plan om haar af te richten. Hij doet net alsof hij de alerte echtgenoot is en alsof alleen het beste is voor zijn vrouw.
  Hij doet ook Katherina na op een overdreven manier, als ze boos wordt dan wordt hij nog bozer, maar altijd tegen andere mensen. Doordat er niet met hem te praten valt, duwt hij Katherina om te zien dat wat zij doet fout is. Dit realiseert ze als hij erg ver gaat. Later gehoorzaamt ze hem eindelijk, als ze bijna in Padua zijn.
  Tranio (nog steeds Lucentio, is eigenlijk zijn dienaar), laat Hortensio zien hoe Lucentio (die Litio is, muziek leraar) en Bianca aan het zoenen en flirten zijn. Hortensio ziet in dat hij haar niet meer wilt, en een weduwe staat voor hem klaar om hem te huwen. Daardoor is er nog een rivaal minder (alleen   Lucentio jeej gewonnen). Daarna huren ze iemand in om te doen alsof hij Lucentio's vader is, die zegt dat hij het huwelijk betaald.
  Het wordt dan openbaard dat Lucentio's vader nep is, maar het is te laat voor Bapiste er iets aan te doen; Lucentio en Biance zijn in het geheim getrouwd. Ze houden een feest waar Katherina en Petruchio ook zijn, en de mannen doen een wedstrijd welke vrouw het meest gehoorzaam is. Lucentio vraagt Bianca naar hem te komen, maar ze weigert. Ook Hortensio probeert dit en wordt ook afgewezen door zijn vrouw ('kom maar naar mij!'). Petruchio vraagt dan Katherina om te komen, en dat doet ze gelijk (terwijl zij de andere vrouwen overhaalt het ook te doen). Ze geeft dan een speeche over de vrouw haar taken en de deugden van een echtgenoot.
  Dit verhaal was overgenomen en gebruikt in de film Ten Things I Hate About You.

Romeo and Juliet (1597)

Shakespeare schreef dit stuk gelijk na een periode waarin hij een aantal comedies had gemaakt en over was gegaan op een aantal historische stukken: serieuze werken die het leven van Engelse koningen vertelde, het publiek laten weten wie er wel en wie er niet goed heerste. Romeo en Julia is geen comedie of tragedie, en wordt het best beschreven als een romantische comedie. In Shakespeare's tijd had niemand nog een toneelstuk gezien waar zoveel over de liefde ging (dat opbouwde tot een grote openbaring). De twee centrale characters zijn nu het synoniem voor liefde, en de balkonscène hoort bij onze opvoeding.

Romeo en Julia was een van Shakespeare's vroegere werken, maar had het stuk niet zelf bedacht. Het verhaal was overgenomen uit Arthur Brooke's gedicht 'Tragical Historye of Romeus and Juliet'. Vanuit Shakespeare zijn stuk werden ook weer andere toneelstukken gemaakt, zoals Goodnight Desdemona van Ann-Marie MacDonald.

In het worden Romeo en Julia op elkaar verliefd, maar zijn van elkaar gehouden doordat hun families 'aardsvijanden' zijn van elkaar; de twee machtigste families in Verona. In Shakespeare's andere stukken (tragedies) komen de hoofdrolspelers ten val door fatale charactereigenschappen, maar in dit stuk is het door de omstandigheden waarin ze verkeren (het lot).

Het verhaal:

Het begint met een gevecht op straat tussen de twee families, het incident loopt uit de hand. De 'Prince of Verona, Escalus' zegt dat degene die vanaf dan nog vijandige tekenen tegen de andere familie toont, gedood zal worden. Romeo was niet aanwezig toen, want hij was bezig met zijn liefje; Rosaline, die hij niet kan krijgen.
In de familie apulet zijn ze bezig met de bruiloft tussen Julia (14 jaar) en Paris, Julia's vader geeft hem toestemming zijn hofmakerij te beginnen, maar vindt Julia eigenlijk nog te jong. Hij nodigt Paris toch uit en geeft een bal. Omdat Rosaline daarheen zou gaan, besluiten Romeo en zijn vriend Benvolio ook te gaan. Omdat het een gemaskerd bal is, hebben ze meer kans niet opgemerkt te worden door hun 'vijanden'. Benvolio overtuigt Romeo ook naar andere vrouwen te kijken, maar Romeo zegt dat er vast niet iemand is die schoner is dan Rosaline.

De scène erna overtuigt Lady Capulet Julia ervan om met Paris te trouwen, die na twijfeling maar instemt.

Dan wordt Romeo verliefd op Julia als hij haar aan de andere kant van de kamer ziet. Zijn stem wordt echter herkend door Tybalt Capulet, die een gevecht wilt starten maar wordt ingehouden door Julia's vader (don't cause a scene please). Romeo praat later met Julia en ze zoenen, maar worden gestoordt door Julia's zuster. Ze ontdekken dan dat ze van de verschillende families zijn. Daarna komt de beroemde balkonscène (pagina 40 t/m 44 tekst).

Ze hebben een paar keer gepraat, en willen met elkaar trouwen. Romeo vraag een vriend Friar Lawrence om de ceremonie te leiden. Lawrence die wilt dat wel doen om zo de vijandigheid tussen de families te laten verdwijnen. Tybalt is nog steeds woedend dat Romeo naar het bal kwam, en daagt hem uit tot een duel. Romeo weigert, want hij ziet Tybalt nu als (aangetrouwde) familie. Tybalt begint tegen een andere vriend te zeuren en snel daarna trekken zij hun zwaarden. Zijn vriend Mercutio gaat dan dood, waarna Romeo Tybalt dood. Hij is nu verbannen door de Prins Escalus.
Julia is verdrietig door de dood van haar familielid, maar staat voor Romeo in het conflict. Ze helpt Romeo vluchten naar Mantua, waar zij ook naartoe zou moeten gaan. Ze besluit dan, nadat ze haar ouders heeft verteld dat ze niet wilt trouwen met Paris, Romeo's vriend Lawrence om hulp te vragen om de verloving met Paris af te breken. Ze besluiten dat ze een vergif drinkt die haar 2 dagen dood laat lijken. Ze verteld haar ouders dat ze toch wel wilt trouwen, en neemt als ze alleen is het vergif. Het lukt Lawrence niet om Romeo het plan te vertellen en Romeo hoort dat Julia dood is. Hij koopt zelf ook vergif en gaat naar Julia's graf. Lawrence besluit Julia te helpen aangezien Romeo van niets weet, maar Romeo is er eerst. Paris is blijkbaar ook aanwezig, en raakt in een gevecht met Romeo. Romeo doodt Paris, en neemt daarna Julia in zijn armen en kust haar, neemt het vergif en gaat dood. Daarna ontwaakt Julia en ziet dat Romeo dood is. Lawrence komt nu ineens binnen en probeert Julia over te halen met hem mee te gaan. Ze weigert en stuurt hem weg, neemt Romeo's dolk en doorboort haar hart. De families komen kort daarna aan en zien de scène, Lawrence legt uit wat er is gebeurd en de families besluiten een eind te maken aan hun 'oorlog'.

Shakespeare's Tragedies (die altijd afsluiten met de dood van een persoon)

Wat is er nu zo interessant aan tragedies? Voor sommigen is het zien van anderen in problemen, ze kunnen zien dat als zij zoiets doen, dan... . Ook deden mensen het omdat het je emotioneel reinigd. Shakespeare gebruikt daarom ook 'comic relief' in zijn tragedies; korte, luchtige scène's rondom het zware geheel.

Tijdens de renaissance werd de klassieke tijd een stuk interessanter. In Griekenland, waar het theater werd uitgevonden, werden alle stukken verdeeld in 5 handelingen. Elke handeling had een speciaal doel;

1 is de proloog; je wordt bekend met de characters, omgeving, tijd.

De reiniging waar we over spreken komt vaak pas voor in het einde van 4, begin 5. Shakespeare nam dit van de Grieken over, maar introduceerde de 'scenes'. Sommige handelingen hadden meer scenes dan andere, het ging om het structureren van het verhaal.

Iets wat ook terugkwam vanuit de klassieke tijden waren de 'Aristotle's Rules'. Deze gaan over de wet van tijd, locatie en actie; een verhaal moet chronologisch lopen, op één plek plaatsvinden en moet over één hoofdpersoon gaan. Bij shakespeare's tijd was hier veel kritiek op; hij gebruikte deze regels zelf nauwelijks.

Hamlet (1602) (thema = wraak)

Shakespeare schreef zijn beste tragedies tussen 1600 en 1606, en Hamlet kwam uit 1602, Orthello uit 1604, en King Lear en Macbeth uit 1606. Een van de redenen dat deze zo beroemd werden, was doordat ze ieder in het teken stonden van een emotie. Orthello stond in het teken van jaloezie, Macbeth over ambitie en Hamlet ging over wraak. Mensen herkenden dit uit hun eigen leven.

Hamlet is waarschijnlijk het meest opgevoerd, en de woorden worden nu nog overgenomen, zoals de vraag 'to be or not to be?' (dit is van een speeche waar hij zich afvraagt of hij zelfmoord moet plegen, aan het begin van de tragedie).

Hamlet is een typsiche held; edel maar toch imperfect. Zijn imperfectie gaat over zijn twijfeling: Als er iets dringends gebeurd, denkt hij te lang na om nog goed te kunnen reageren. Het stuk begint als zijn vader, de koning van Denemarken, is overleden.

Zijn oom Claudius heeft zijn broer vermoord en is nu getrouwd met zijn schoonzus; de koning zijn vrouw Gertrude. Dit werd toen gezien als incest.

Dan verschijnt de geest van zijn vader voor Hamlet en verteld dat Claudius hem heeft gedood, en vraagt Hamlet om wraak te nemen voor zijn dood. Hamlet wilt dit wel doen, maar twijfelt (zoals gewoonlijk). Hij doet net alsof hij gek wordt, en regelt later dat er een toneelstuk (dat zijn situatie en zijn vaders dood laat zien) wordt opgevoerd aan de familie, en hij ziet dat zijn oom Claudius zeer boos wordt; schuldig! Daarna probeert zijn moeder met hem te praten, en tijdens dat gesprek denkt hij dat Claudius hem loopt af te luisteren, en dood de persoon. Het blijkt echter de vader van een van zijn liefdes te zijn. De geest van zijn vader komt weer terug, maar Gertrude ziet de geest niet en het publiek moet hierdoor denken dat hij gek wordt.

Claudius ziet Hamlet als een gevaar en stuurt hem naar Engeland op een missie, en bevelt de kapitein van het schip hem te doden als ze op zee zijn. Hamlet heeft het door en keert terug naar huis voor wraak. Voor dit echter gebeurd gaan er een aantal personen dood.

Dan gaat de broer van zijn vroegere liefde (heeft zelfmoord gepleegd) op zoek naar de moordenaar van zijn vader. Claudius helpt hem daarbij, en ze proberen hem te vergiftigen. Zijn moeder drinkt echter van de vergiftigde wijn, maar Hamlet wordt tijdens een zwaardgevecht tussen hem en Laertes (broer van vroegere liefde) verwond door een vergiftigde zwaard. Hij pakt het zwaard dan af en raakt Laertes, en daarna verwond hij nog Claudius ermee en laat hem drinken van de wijn. Daarna gaat iedereen dood.

Macbeth (1606) (thema = ambitie)

Toen hij dit schreef, was de situatie in Engeland erg veranderd met 5 jaar terug. De koningin Elisabeth I was vermoord door de Koning van Schotland, die daarna koning James I van Engeland werd. Schotse cultuur werd dus erg belangrijk in die tijd. Shakespeare nam de Schotse schrijver Holinshed zijn informatie op in zijn tragedie Macbeth. Het verhaal is namelijk gebaseerd op echte figuren uit de geschiedenis. Koning Duncan en Macbeth bestonden echt, en Duncan was echt vermoord door Macbeth in 1040. Macbeth was weggedreven van zijn macht in 1057 door een leger van Engelsmannen en verbannen Schotse mensen geleid door Duncan's zoon Malcolm.

Het verhaal:
Macbeth en Banquo, twee generalen die voor de Schotse Koning Duncan werken, hebben veel goeds gedaan: een schotse opstand en een invasie van de Noormannen vernietigd. Als ze teruggaan naar de koning, ontmoeten ze drie heksen, die een aantal voorspellingen doen (over Banquo):

• Ze begroeten Macbeth alsof hij 'Thane of Cawdor' is, een edelman met die titel
• Banquo zal een vader van koningen zijn, maar zelf niet
• Banquo zal niet zo belangrijk als Macbeth zijn, maar toch belangrijker

Als ze bij de Koning later komen, wordt Macbeth in een keer Thane of Cawdor genoemd, de man die de titel had was gedood voor verraad. De eerste voorspelling was dus al waar.
Macbeth schrijft zijn vrouw over dit verhaal, die hem verteld dat de rest dan ook wel zal uitkomen. Ze wilt het lot een handje helpen, en ervoor zorgen dat Duncan niet levend ervandoor gaat. Zijn vrouw overtuigd hem ervan dat hij Duncan moet vermoorden in zijn slaap. Hij laat de bewakers voor Duncans kamer dronken worden, en dood de koning. Zijn zonen Malcolm en Donaldbain, denken dat er verraad in het kasteel is en vluchten naar Engeland, waardoor ze schuldig lijken. Macbeth grijpt de macht maar wordt herinnerd aan de voorspelling dat Banquo de vader van koningen zal zijn. Hij wilt Banquo doden en diens zoon Fleance, maar na zijn vaders dood vlucht Fleance. Macbeth is woedend, maar organiseerd een etentje. Daar ziet hij de geest van Banquo.

Een andere Schotse generaal, Macduff, denkt dat Macbeth's rare gedrag iets met de moord op Banquo te maken heeft en verteld zijn vrienden dit.

Macbeth gaat op zoek naar de heksen, want het gaat niet zo snel. De heksen vertellen hem over Macduff, en zeggen dat none of woman born shall harm Macbeth, evenals dat hij onverslaanbaar zal zijn totdat great Birnam wood to high Bunsinane hill shall come against him (het bos naar hem toekomt).

Als Macbeth terugkeert, komt hij erachter dat Macduff naar Engeland is gevlucht en daar met Malcolm (Duncan's zoon). Hij is woedend en vermoord Macduff's zijn vrouw, kinderen en helpers. Dit werkt verkeerd, zijn bondgenoten verlaten hem een voor een, en tot slot pleegt zijn vrouw Lady Macbeth zelfmoord door schuldgevoel.

Er komt dan een gevecht van Macduff+Malcolm's troepen vs Macbeth's troepen. Macbeth zit in een fort dat op een berg staat en daaromheen het bos. Macbeth is niet zenuwachtig, want hij kan niet verslagen worden.

Dan begint het bos te bewegen, mensen met takken lopen naar voren als camouflage. Het gevecht begint dan en Macbeth en Macduff ontmoeten elkaar. Macbeth verteld hem dat hij onverslaanbaar is, none of woman born shall harm me, maar Macduff verteld hem dat hij dat niet is (keizersnee). Hij dood Macbeth en wordt de nieuwe Koning van Schotland.

Macbeth is het korste verhaal dat Shakespeare als tragedie heeft geschreven. Het thema is ambitie, een lust voor heerschappij dat tot een aantal slechte daden leiden. We zien hoe een nobele man veranderd tot een crimineel.

Macbeth is verdeeld in vijf handelingen met elk meerdere scènes.

1. Introductie: wie is wie
2. De dood van Koning Duncan + besluit om Banquo te doden

3. Dood van banquo + Ladcy Macduff en kinderen +zelfmoord Lady Macbeth
4. Strijd bij het fort + dood van Macbeth
5. Een persoon verteld de afloop (net als in oudheid; deus ex machina)

Shakespeare's characters praten in 'blank verse'; dichterij geschreven in lijnen van 10 lettergrepen, zonder rijmen. In deze tijd moesten de stukken werden geschreven die de centrale characters 'gravitas' gaven; respect van het publiek. Dus de nobele characters spraken dmv blank verse, maar de normale characters praatte dmv prose; alledaags, niet poëtisch en onbeleefde taal.
Nobele characters praatte alleen prose als ze op een dieptepunt waren of als ze erg in de war waren.

Shakespeare gebruikt alleen het rijmen in zijn gedichte voor speciale doeleinden, zoals wanneer de heksen hun voorspellingen doen. Dit is een soort van code, die het publiek van die dag begreep; de manier waarop het character sprak vertelde het publiek wat voor persoon hij was.