samenvatting frans hoofdstuk 5

Frans samenvatting H5

Passé simple

infinitief	3e persoon ev	vertaling	meervoud
aller	il alla	hij ging	ils allèrent
parler	il parla	hij sprak	ils parlèrent
faire	il fit	hij deed, maakte	ils firent
finir	il finit	hij eindigde	ils finirent
mettre	il mit	hij legde, zette	ils mirent
prendre	il prit	hij nam	ils prirent
vendre	il vendit	hij verkocht	ils vendirent
voir	il vit	hij zag	ils virent
tenir	il tint	hij hield	ils tinrent
venir	il vint	hij kwam	ils vinrent
avoir	il eut	hij had	ils eurent
boire	il but	hij dronk	ils burent
croire	il crut	hij meende, geloofde	ils crurent
devoir	il dut	hij moest	ils durent
être	il fut	hij was	ils furent
lire	il lut	hij las	ils lurent
pouvoir	il put	hij kon	ils purent
recevoir	il reçut	hij ontving	ils reçurent
savoir	il sut	hij wist	ils surent
se taire	il se tut	hij zweeg	ils se turent
vivre	il vécut	hij leefde	ils vécurent
vouloir	il voulut	hij wilde	ils voulurent

De vormen van nous eindigen op -mes, de vormen van vous eindigen op -tes:
Nous allâmes    wij gingen                          nous eûmes      wij hadden        
Vous allâtes       jullie gingen                       vous eûtes         jullie hadden

Het bijwoord

Bij het frans wordt het bijvoegelijk naamwoord (=bn) verbogen, dan is het een bijwoord (3 soorten):

• Eindigt het bn (m) op een klinker, dan -ment achter de mannelijke vorm:
absolu                 absolument                                                    Vous êtes d’accord? Absolument!
terrible                terriblement                                                    J’ai eu terriblement peur.

• Eindigt het bn (m) op een medeklinker, dan -ment achter de vrouwelijke vorm:
certain                  certaine                certainement                   Pierre viendra certainement.
doux                    douce                   doucement                     Vas-y doucement (=kalmpjes aan)!
heureux                heureuse               heureusement                 Heureusement personne n’ a rien vu.

• Eindigt het bn (m) op -ent of -ant, dan eindigt het bijwoord op -emment of -amment:
apparent            apparemment                                  évident                            évidemment
fréquent             fréquemment                                   constant                          constamment

BIJZONDERE GEVALLEN :
bon                     - bien                                               C’est un bonne voiture, elle roule bien
mauvais               - mal                                                C’est un mauvais film
meilleur               - mieux                                             J’ai une meilleure santé
rapide                 - vite                                                 Le TGV est un train rapide, il va vite
long                    - longtemps                                       Ce voyage est long, il dure longtemps
gentil                  - gentiment                                        Claudine est gentille, elle me gentiment bonjour.
bref                    - brièvement                                      Je vous expliquerai cela brièvement     
précis                 - précisément                                    C’est précisément ce que je cherche
énorme               - énormément                                   J’étais profondément ému

Er zijn ook bijwoorden die niet afgeleid zijn van een bijvoeglijk naamwoord, zoals :
beaucoup, peu, plus, moins, autant, très, trop, notamment.

Regelmatige en onregematige werkwoorden

Regelmatige werkwoorden :
werkwoorden op -er vervangen door -e, -es, -e, -ons-, -ez, -ent
werkwoorden op -ir vervangen door -is, -is, -it, -issons, -issez, -issent
werkwoorden op -re vervangen door -s, -s, -, -ons, -ez, -ent

Gebiedende wijs:
3 vormen à je, nous en vous vormen van de présent:
Regarder: Regarde! Regardons! Regardez!
Dormir: Dors! Dormons! Dormez!

Onvoltooid verleden tijd: ik sprak/ ik zag
nous-vorm van het werkwoord -ons eraf, en daarachter à -ais, -ais, -ait, -ions, -iez, -aient

Passé Composé: ik heb gesproken/ ik had gezien.
vorm van avoir/être + -er wordt -é, -ir wordt -i, -re wordt -u.

Le futur: ik zal spreken/ ik zal zien.
infinitief van het werkwoord + -ai, -as, -a, -ons, -ez, -ont.

Conditionel : ik zou spreken/ ik zou zien.
infinitief van het werkwoord + uitgangen van imparfait (-ais, -ais, -ait, -ions, -iez, -aient)

Le passé simple: ik sprak/ ik zag
werkwoorden -er                                        de a-klank: -ai, -as, -a, -âmes, -âtes, -èrent
werkwoorden -ir en -re                              de i-klank: -is, -is, -it, -îmes, -îtes, -irent
werkwoorden -oir                                      de u-klank: -us, -us, -ut, ûmes, -ûtes, -urent

Zie blz 113, 114, 115 voor voorbeelden.

Bijzonderheden:
1. Commencer à werkwoorden op -cer krijgen een ç als de c voor een a of o staat:
nous commençons, je commençais, il commença.

2. Manger à Werkwoorden op -ger krijgen een e als de g voor een a of o staat:
nous mangeons, je mangeais, il mangea.

3. Employer, essuyer  à ww op -oyer en -uyer  veranderd de y altijd in een i voor een stomme e:
 je emploie, ils essuient, il emploiera.
Bij werkwoorden op -ayer kan de y ook voor een stomme e blijven staan: je paye of je paie.

4. Lever, acheter à bij werkwoorden met een stomme e in de voorlaatste lettergreep van het infinitief, veranderd die e in een è voor een stomme e:  je lève, il achète.

5. Appeler, jeter àsommige ww op -eler  en -eter volgen de regel van ‘lever’, zoals geler en acheter.
Andere werkwoorden v. deze groep verdubbelen de L en de T voor een stomme e:
il appelle, ils jettent, ils appelleront, ils jetteraient.

6. Préférer à bij werkwoorden met een é  in de voorlaatste lettergreep verandert die é in een è voor
een  stomme e in de uitgang, behalve in de Futur en Conditionel:
je préfère, maar: nous préférons (futur), je préférerai (conditionel).

De conditionel van aimer - avoir - être - pouvoir - vouloir in de je- en nous- vorm.
aimer à j’aimerais, nous aimerions
avoir à j’aurais, nous aurions
être à je serais, nous serions                              ? = Grammatica overzicht D ook leren, dit is
pouvoir à je pourrais, nous pourrions                 te vinden op blz 117 t/m 121.
vouloir àje voudrais, nous voudrions

Voorzetsels bij aardrijkskundige namen

en          bij vrouwelijke landen/streeknamen         en France                           in/naar Frankrijk
                (namen die eindigen op -e zijn vr!)         en Bourgogne                     in/naar Bourgondië
au           bij mannelijke landen/streeknamen          au Japon                            in/naar Japan   
aux        bij meervoud                                           aux Pays-Bas                     in/naar Nederland

De woordsvolgorde

•Voor bevestigende zinnen:
(bepaling) - onderwerp - hele gezegde - (lijdend voorwerp) - (meewerkend voorwerp) - (bepaling)

Het bijwoord komt meestal meteen na de persoonsvorm.

•Voor vraagzinnen:

1. Met vragende toon  à
                onderwerp - werkwoord                  C’est loin d’ici?                 Vous avez l’heure?
                vraagwoord achteraan                      Ça coûte combien?            Ton frère viendra quand?
                of voorop                                         Coment tu t’appeles?         Pourquoi elle est partie?

2. Met est-ce que à
                onderwerp - werkwoord                   Est-ce que je peux vous aider ?
                                                                     Quand est-ce que vous partez ?

3. Met omgekeerde woordvolgorde à               

                als het ond een persoonlijk vnw is       Pourriez-vous me dire où se trouve .... ?
                                                                        Voulez-vous boire quelque chose?

 •Voor ontkennende zin:

1. Zonder hulpwerkwoord à
                ontkenning rond het werkwoord       Je ne dis rien. Elle ne viendra pas.

2. Met hulpwerkwoord à
                ontkenning rond het hulpww             Je n’ai riend dit.
                (behalve bij ne … personne!)             Je n’ai vu personne.     

3. Met persoonlijk voornaamwoord à
                ne voor persoonlijk vnw                   Je ne lui ai rien dit.

Vragendvoornaamwoord

Wie?                       onderwerp               Qui (est-ce qui)
                               lijdend vw                Qui as-tu                     of           Qui est-ce que
                               na voorzetsel            À qui (est-ce qui)           

Wat?                      onderwerp               Qu’est-ce qui
                               lijdend vw                Que                             of           Qu’est-ce que
                               na voorzetsel            À quoi (est-ce que)

Let op : als je de langere versie gebruikt (est-ce que) dan moet je eerst het onderwerp noemen en dan het werkwoord. Als je de kortere versie gebruikt, dan moet je eerst eht werkwoord noemen met daarachter een streep (-) en het onderwerp. à         Que dites-vous?             
                                                               Qu’est-ce que vous dites?

Welke? Wat (voor)?	mannelijk enkelvoud	vrouwelijk enkelvoud	mannelijk meervoud	vrouwelijk meervoud
met zelfst. nw.	quel	quelle	quels	quelles
zonder zelfst. nw.	lequel	laquelle	lesquels	lesquelles